List Konferencji Episkopatu Polski zapowiadający obchody
XVIII Dnia Papieskiego pod hasłem „Promieniowanie ojcostwa”
Umiłowani w Chrystusie Panu Siostry i Bracia!
Biblijny opis stworzenia Ewy,
zaczerpnięty z Księgi Rodzaju, jest obrazem planów Boga względem
człowieka. Bóg powołuje go do istnienia z miłości i jednocześnie ku niej
kieruje (por. Familiaris consortio 11). Człowiek zaś,
odkrywając zaszczepioną w nim przez Stwórcę potrzebę miłości, przeżywa
ją we wspólnocie małżeńskiej. Jej sakramentalny i nierozerwalny
charakter, jako związku pomiędzy mężczyzną i kobietą, potwierdził zaś
Jezus w dialogu z faryzeuszami opisanym w odczytanej przed chwilą
Ewangelii wg św. Mateusza. Małżeństwo w zamyśle Bożym staje się rodziną,
gdzie małżonkowie podejmują rolę ojca i matki. Tematowi ojca chcemy
poświęcić XVIII Dzień Papieski, który w jedności z papieżem
Franciszkiem, będziemy przeżywali już za tydzień, w niedzielę 14
października, pod hasłem „Promieniowanie ojcostwa”.
I. Ojcostwo w Objawieniu według nauczania św. Jana Pawła II
Pełnię objawienia Boga jako Ojca
przyniósł Jezus Chrystus. Jego wyjątkowa relacja z Ojcem opiera się na
miłości, którą Bóg uroczyście wyznał swemu Synowi podczas chrztu w
Jordanie (por. Mk 1,9-11) i w akcie przemienienia na górze Tabor (por.
Mk 9,2-8). Chrystus w dialogu z Ojcem odpowiada na nią czułym słowem Abba (por. Mk 1,36), które możemy oddać jako Tato, Tatusiu, Drogi Ojcze.
Tym wyrażeniem Pan Jezus ujawnia również najgłębszy szacunek wobec
Ojca, pełną pokoju i wzajemnego zrozumienia więź oraz całkowite i
dobrowolne oddanie siebie do ojcowskiej dyspozycji w dziele zbawienia.
Według św. Jana Pawła II „istnieje wzajemność pomiędzy Ojcem i Synem w
zakresie tego, co wiedzą o sobie (por. J 10, 15), tego, kim są (por. J
14, 10), tego, co czynią (por. J 5, 19; 10, 38) oraz tego, co posiadają”
(Więź Jezusa z Ojcem – objawienie tajemnicy trynitarnej,
Audiencja generalna, 10 marca 1999). Głęboka Ojcowsko-Synowska relacja
rodzi pewność, iż Syn zawsze będzie wysłuchany przez Ojca.
Tajemnicę Boga jako Ojca, który stanowi
wzór dla ojcostwa ziemskiego, ukazał nam św. Jan Paweł II w cyklu
katechez wygłoszonych w 1999 roku. Za najważniejszą cechę ojcostwa Boga
Papież Polak uznał „zdolność do nieskończonej miłości, do ofiarowania
się bez zastrzeżeń i bez miary” (Więź Jezusa z Ojcem…). Wyrazem
szczególnie głębokiej, trwałej i współczującej ojcowskiej miłości Boga
wobec człowieka były zaś Jego zbawcze interwencje w dziejach Narodu
Wybranego.
II. Św. Jan Paweł II o ojcostwie ludzkim
„Mężczyzna, ukazując i przeżywając na ziemi ojcostwo samego Boga – jak pisał św. Jan Paweł II w Familiaris consortio
– powołany jest do zabezpieczenia równego rozwoju wszystkim członkom
rodziny. Spełni to zadanie przez wielkoduszną odpowiedzialność za życie
poczęte pod sercem matki, przez troskliwe pełnienie obowiązku
wychowania, dzielonego ze współmałżonką, przez pracę, która nigdy nie
rozbija rodziny, ale utwierdza ją w spójni i stałości, przez dawanie
świadectwa dojrzałego życia chrześcijańskiego” (FC 25).
Bezsprzecznie ojciec odgrywa istotną
rolę w rozwoju osobowości dziecka, pozwalając mu odkryć jego tożsamość
płciową, poczucie własnej wartości, a poprzez stawiane wymagania i
wyznaczane obowiązki daje mu możliwość usamodzielnienia się w życiu.
Stąd też św. Jan Paweł II wskazywał, iż „współcześnie [istnieje]
zapotrzebowanie na ojców, którzy potrafią pełnić swoją rolę, łącząc
czułość z powagą, wyrozumiałość z surowością, koleżeństwo z autorytetem”
(Święty Józef – człowiek pracy i modlitwy, „L`Osservatore Romano” nr 3 (39) 1983).
Fundamentalny jest również udział ojca w
procesie rozwoju wiary dziecka. Kształtuje bowiem ono obraz Boga
poprzez przykład zachowań swojego ojca. Nawiązał do tego Ojciec Święty w
swoim dziele pt. Dar i Tajemnica: „Nieraz zdarzało mi się
budzić w nocy i wtedy zastawałem mojego Ojca na kolanach, tak jak na
kolanach widywałem go zawsze w kościele parafialnym.” (Dar i Tajemnica, Kraków 2005, s. 23). Może
dlatego też po latach Papież Polak pytał: „A wy, ojcowie, czy umiecie
modlić się z waszymi dziećmi, z całą wspólnotą domową, przynajmniej od
czasu do czasu? Wasz przykład — prawego myślenia i działania — poparty
wspólną modlitwą jest lekcją życia (…) Pamiętajcie: w ten sposób
budujecie Kościół” (FC 60).
III. Ojcostwo a patriotyzm
Ojcostwo silnie wiąże się z postawą patriotyzmu. „Ojczyzna – jak pisał św. Jan Paweł II w dziele pt. Pamięć i tożsamość – to poniekąd to samo, co ojcowizna, czyli zasób dóbr, które otrzymaliśmy w dziedzictwie po ojcach” (Pamięć i tożsamość,
Kraków 2005, s. 66). Przeżywając setną rocznicę odzyskania przez Polskę
niepodległości, stawiamy sobie pytanie – jak to dziedzictwo zachować i
przekazać? Odpowiedź wydaje się prosta i trudna zarazem – może się to
dokonać przede wszystkim przez silną rodzinę. Dziś więc patriotyzm to
troska o rodzinę opartą na silnym fundamencie miłości mężczyzny i
kobiety, którzy odkrywają powołanie do macierzyństwa i ojcostwa,
otwierając się na dar potomstwa. Przyjęcie daru życia, jak i obowiązek
wychowania dziecka, spoczywają zarówno na kobiecie, jak i mężczyźnie. Z
jednej strony ojciec nie może być tu wykluczany, z drugiej zaś – sam nie
może zwalniać się z tej odpowiedzialności.
IV. Problemy i wyzwania współczesnych ojców
Dzisiaj, niestety, jesteśmy wielokrotnie
świadkami kryzysu tożsamości ojca. Wiąże się on często z kryzysem
męskości. Przejawia się przede wszystkim w niedojrzałości duchowej i
emocjonalnej, w niezaradności oraz w braku pewności siebie.
Niebezpieczna jest też postawa swobodnego używania życia oraz lęk przed
zawieraniem trwałych związków i podejmowaniem decyzji na całe życie.
Bolesne konsekwencje dla żony i dzieci rodzi sytuacja, gdy ojciec
niejednokrotnie bardziej utożsamiają się z wykonywanym zawodem lub firmą
niż własną rodziną. Nie można nie wspomnieć w tym miejscu o fizycznym
braku ojca w rodzinie spowodowanym przez wyjazd w celach zarobkowych, a
„jak uczy doświadczenie, nieobecność ojca powoduje zachwianie równowagi
psychicznej i moralnej oraz znaczne trudności w stosunkach rodzinnych”
(FC 25).
Karol Wojtyła w dramacie zatytułowanym Promieniowanie Ojcostwa wskazuje
drogę do przezwyciężenia kryzysu ojcostwa: „Po jakimś długim czasie
zdołałem zrozumieć, że nie chcesz, ażebym był ojcem, nie stając się
dzieckiem. Dlatego właśnie przyszedł na świat Twój Syn” (Promieniowanie ojcostwa [w:] K. Wojtyła, Poezje i dramaty,
Kraków 1999, s. 263). W Chrystusie stajemy się dziećmi naszego Ojca w
niebie, samotność i niepewność ustępują miejsca więzi i poczuciu
stabilizacji. Mężczyzna w ten sposób odkrywa autentyczny obraz Ojca,
który może realizować swoim życiem, nawet w sytuacji braku właściwych
wzorców wyniesionych z domu rodzinnego.
V. Przesłanie XVIII Dnia Papieskiego
Przeżywany już za tydzień XVIII Dzień
Papieski jest okazją, aby wyrazić wdzięczność wszystkim ojcom, którzy
gorliwie realizują trud wychowania swych dzieci, objawiając im tym samym
Ojcostwo Boga. Jesteście przykładem i inspiracją dla tych, którzy
poszukują wzorów do naśladowania. Naszym pasterskim sercem ogarniamy
wszystkich, którzy w swoim życiu nie doświadczyli autentycznej miłości
Ojca. Poprzez modlitwę Kościoła, głoszenie Słowa Bożego i doświadczenie
wspólnoty pragniemy ukazać wam ojcostwo Boga, od którego bierze początek
wszelkie ojcostwo na ziemi (por. Ef 3,15). Zachęcamy, aby mężczyźni
poprzez pielęgnowanie synowskiej relacji do Boga dojrzewali do roli męża
i ojca w rodzinie oraz w tym powołaniu nieustannie się doskonalili.
W trud wychowania młodego pokolenia
Polaków włącza się już od osiemnastu lat Fundacja „Dzieło Nowego
Tysiąclecia”. Stypendia wypłacane blisko dwóm tysiącom uczniów i
studentów z całej Polski pozwalają im rozwijać swoje dary i talenty. W
przyszłą niedzielę, podczas kwesty przy kościołach i w miejscach
publicznych, będziemy mogli wesprzeć materialnie ten wyjątkowy,
konsekwentnie budowany przez nas wszystkich pomnik wdzięczności św.
Janowi Pawłowi II. Wierzymy, że stypendyści będą w przyszłości świadkami
wartości duchowych, rodzinnych i patriotycznych w duchu nauczania
Papieża Polaka.
Na czas przeżywania XVIII Dnia Papieskiego udzielamy wszystkim pasterskiego błogosławieństwa.
Podpisali: Kardynałowie, Arcybiskupi i Biskupi
obecni na 379. Zebraniu Plenarnym Konferencji Episkopatu Polski,